Επιτεύγματα

Μονάδα Μεταμόσχευσης Αιμοποιητικών Κυττάρων-Κυτταρικών Θεραπειών

• Πρώτη διενέργεια μεταμοσχεύσεων μυελού οστών στην Ελλάδα στα πλαίσια οργανωμένης Μονάδας, τόσο αυτόλογης (1985) όσο και αλλογενούς (1990).
• Πρώτη ψύξη και αποθήκευση μοσχεύματος μυελού σε υγρό άζωτο στην Ελλάδα, το 1990.
• Πρώτη φορά χρησιμοποίηση στην Ελλάδα αλλογενών μοσχευμάτων αιμοποιητικών κυττάρων από το αίμα αντί του μυελού (1995).
• Πρώτη φορά παγκοσμίως χρησιμοποίηση της μεταμόσχευσης αιμοποιητικών κυττάρων στη θεραπεία προϊούσας μορφής Σκλήρυνσης κατά Πλάκας (1995). Η πλειονότητα των εξειδικευμένων κέντρων της Ευρώπης εφάρμοζε για πολλά χρόνια το  πρωτόκολλό μας.
• Πρώτη ψύξη και αποθήκευση βλαστοκυττάρων πλακούντα στην κλινική μας, το 1998.
• Πρώτη συλλογή και αποθήκευση βλαστοκυττάρων από παιδί που γεννήθηκε σε οικογένεια με άλλο παιδί που έπασχε από Λευχαιμία, το 1999.
• Πρώτη εφαρμογή στην Ελλάδα -και εντός των πρώτων 5 διεθνώς- μεταμόσχευσης σε ασθενείς με Συστηματικό Ερυθηματώδη Λύκο και Ψωριασική αρθρίτιδα.
• Πρώτη φορά διεθνώς αξιολόγηση της ασφάλειας και της αποτελεσματικότητας συλλογής αρχέγονων αιμοποιητικών κυττάρων σε ασθενείς με Μεσογειακή Αναιμία, στα πλαίσια του προγράμματος εφαρμογής γονιδιακής θεραπείας σε ασθενείς με μεσογειακή λευχαιμία το οποίο διεξάχθηκε σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Washington του Seattle και χρηματοδότηση από τα National Institutes of Health των ΗΠΑ.
• Πρώτη ελληνική Μονάδα Μεταμόσχευσης Αιμοποιητικών Κυττάρων που λειτουργεί με σύστημα διαχείρισης ποιότητας. Έχει λάβει την διεθνή διαπίστευση JACIE (23-10-2013).
• Πρώτη εφαρμογή της εξωσωματικής φωτοθεραπείας (ECP) σε ασθενείς με νόσο μοσχεύματος κατά ξενιστή στην Ελλάδα.
• Χορήγηση αναστολέων συμπληρώματος μετά από πλήρη διαγνωστική προσέγγιση για πρώτη φορά σε ασθενείς με θρομβωτική μικροαγγειοπάθεια μετά τη μεταμόσχευση.
• Πρώτο διαπιστευμένο κέντρο διενέργειας κυτταρικών θεραπειών ως προς όλες τις ισχύουσες το 2022 ενδείξεις.
• Πρώτη εφαρμογή κυτταρικών θεραπειών στο πολλαπλούν μυέλωμα στο πλαίσιο κλινικής μελέτης.

Μονάδα Γονιδιακής και Κυτταρικής Θεραπείας

Ερευνητικά Ενδιαφέροντα – Δραστηριότητες

Στο πλαίσιο λειτουργίας της Αιματολογικής Κλινικής-ΜΜΑΚ, ιδρύθηκε το 2003 η Μονάδα Γονιδιακής και Κυτταρικής Θεραπείας (ΜΓΚΘ) που διαθέτει την πρώτη και μόνη αδειοδοτημένη από το τμήμα Κυκλοφορίας και Παραγωγής Φαρμακευτικών Προϊόντων του ΕΟΦ (#52759/12-09-2018), μονάδα GMP (Good Manufacturing Practice) στην Ελλάδα, για παραγωγή υπό έρευνα Φαρμακευτικών Προϊόντων Προηγμένων Θεραπειών για χρήση στον άνθρωπο. Η ΜΓΚΘ υποστηρίζει το έργο της ΜΜΑΚ ως μονάδα επεξεργασίας των αιμοποιητικών μοσχευμάτων και αποτελεί τη μονάδα παραγωγής κυτταρικών προϊόντων γονιδιακής και κυτταρικής θεραπείας για τη ΜΜΑΚ, στο πλαίσιο εγκεκριμένων κλινικών μελετών. Ως τμήμα κυτταρικής επεξεργασίας της ΜΜΑΚ λειτουργεί από το 2013, με τη διαπίστευση JACIE  (Joint Accreditation Committee ISCT–EBMT).

Η ΜΓΚΘ αποτελεί κέντρο επιστημονικής αριστείας με αναγνωρισμένη συνεισφορά στη μεταφραστική έρευνα, με αποστολή της την παροχή υψηλής ποιότητας προηγμένων υπηρεσιών υγείας με επιτυχή μετάβαση από την έρευνα στην κλινική δοκιμή, την εφαρμογή και την προώθηση καινοτομιών μέσω υψηλής ποιότητας έρευνας καθώς και την αξιοποίηση σύγχρονων τεχνολογιών και εξοπλισμού, εξειδικευμένων υποδομών και άρτια εκπαιδευμένου επιστημονικού προσωπικού.

H ΜΓΚΘ αποτελεί την πρώτη εξειδικευμένη μονάδα προηγμένων θεραπειών στην Ελλάδα. Επιδοτήθηκε από το ΝΙΗ/NHLBI των ΗΠΑ στο διάστημα 2005-2015 για προγράμματα ανάπτυξης της γονιδιακής θεραπείας για τη μεσογειακή αναιμία (HL066947-06 και P01 HL053750). Τα προγράμματα αυτά, μέσα από προκλινική έρευνα και τις πρώτες παγκόσμια, κλινικές μελέτες κινητοποίησης αρχέγονων αιμοποιητικών κυττάρων σε ασθενείς με θαλασσαιμία, απέδωσαν πρωτοποριακά αποτελέσματα (Yannaki E et al, Molecular Therapy 2012 / Yannaki E et al, Human Gene Therapy 2013 / Psatha N et al,, Human Gene Therapy Methods 2014 / Karponi G et al, Blood 2015, Constantinou V et al, Transfusion 2016) και υπέδειξαν τη βέλτιστη πηγή μοσχεύματος, η οποία έχει υιοθετεί από όλες τις τρέχουσες διεθνείς κλινικές μελέτες γονιδιακής θεραπείας για τη θαλασσαιμία. Η ΜΜΑΚ-ΜΓΚΘ διενήργησε με επιτυχία γονιδιακή θεραπεία στη θαλασσαιμία για 1^η φορά στην Ελλάδα (2018) με συμμετοχή δύο Ελλήνων ασθενών στη διεθνή κλινική μελέτη HGB-212. Βασικός ερευνητικός στόχος της ΜΓΚΘ παραμένει η γονιδιακή θεραπεία των αιμοσφαιρινοπαθειών με την πλατφόρμα πλέον της CRISPR/Cas9 γονιδιακής επεξεργασίας και με την ανάπτυξη νέων ασφαλέστερων και αποτελεσματικότερων ιικών φορέων.

Στη ΜΓΚΘ αναπτύσσονται επίσης κυτταρικές θεραπείες για βελτίωση της έκβασης των αλλογενών μεταμοσχεύσεων αιμοποιητικών κυττάρων, στοχεύοντας τα σημαντικότερα αίτια αποτυχίας της μεταμόσχευσης, δηλ.τις λοιμώξεις, τη λευχαιμική υποτροπή και τη νόσο μοσχεύματος κατά ξενιστή (GvHD). Σε αυτό πλαίσιο, αναπτύχθηκε η παραγωγή (i) παθογονο-ειδικών Τ-λεμφοκυττάρων με ταυτόχρονη στόχευση πολλαπλών παθογόνων για την αντιμετώπιση δυνητικά θανατηφόρων λοιμώξεων των ανοσοκατασταλμένων ασθενών μετά από αλλογενή μεταμόσχευση αιμοποιητικών κυττάρων ή μεταμόσχευση συμπαγών οργάνων (ii) αντι-λευχαιμικών Τ-λεμφοκυττάρων από μη χρηστικές μονάδες ομφαλιοπλακουντικού αίματος, ως ένα μοναδικό παράδειγμα «κυκλικής οικονομίας» στην Ιατρική, για την αντιμετώπιση της λευχαιμικής υποτροπής μέσω της δημιουργίας «τραπεζών» αντι-λευχαιμικών κυττάρων (iii) επαγόμενων με φαρμακολογική ή επιγενετική υπομεθυλίωση Τ-ρυθμιστικών κυττάρων για την αντιμετώπιση της GvHD. Το διάστημα αυτό, τρέχουν 3 investigator-sponsored κλινικές δοκιμές, παραγωγής και χορήγησης τριδύναμων (κατά EBV, CMV, BKV), και πενταδύναμων (κατά EBV, CMV, BKV, ADV, aspergillus fumigatus) ειδικών Τ-λεμφοκυττάρων σε μεταμοσχευμένους ασθενείς, καθώς και κορωνο-ειδικών Τ-λεμφοκυττάρων σε ασθενείς που πληρούν κριτήρια σοβαρής COVID-19 νόσησης.

Η αριστεία της ΜΓΚΘ στη μεταφραστική έρευνα έχει καταγραφεί στις αλλεπάλληλες διακρίσεις του τμήματος σε Ελληνικά και διεθνή συνέδρια, όπως αναφέρεται ξεχωριστά στην ιστοσελίδα. Υπάρχει σταθερή μακροχρόνια συνεργασία  με σημαντικά ερευνητικά κέντρα και πανεπιστημιακά εργαστήρια στη χώρα μας και διεθνώς. Τα στελέχη της ΜΓΚΘ έχουν μετεκπαιδευτεί και εξειδικευτεί στη μεταφραστική έρευνα και σε προηγμένες θεραπείες σε διαπρεπή επιστημονικά ιδρύματα του εξωτερικού (University of Washington, Seattle / Baylor College of Medicine, Houston / San Raffelle Hospital).