Μονάδα Μεταμόσχευσης Αιμοποιητικών Κυττάρων - Κυτταρικών Θεραπειών

Η Μονάδα Μεταμόσχευσης Αιμοποιητικών Κυττάρων και Κυτταρικών Θεραπειών λειτουργεί με 8 hepa-filtered μονόκλινους θαλάμους και το Τμήμα Αποθεραπείας με επίσης 8 κλίνες για ασθενείς προ- και μετά από μεταμόσχευση.

Το Τμήμα Εξωτερικών Ιατρείων και βραχείας νοσηλείας της Μονάδας Μεταμόσχευσης, για ασθενείς προ- και μετά από μεταμόσχευση λειτουργεί με 6 κλίνες και Μονάδα Εξωσωματικής Φωτοθεραπείας (Extra-corporeal photopheresis) για ασθενείς με νόσο του μοσχεύματος κατά του ξενιστή (cGVHD).

Το Τμήμα συλλογής και κρυοσυντήρησης αρχέγονων αιμοποιητικών κυττάρων εδράζεται στο ισόγειο και λειτουργεί με 2 κλίνες.

Η Μονάδα Γονιδιακής και Κυτταρικής Θεραπείας, μέρος του Αιματολογικού τμήματος-Μονάδα Μεταμόσχευσης, όπου και διενεργούνται επεξεργασίες μοσχευμάτων και παράγονται κυτταρικά προϊόντα υπό GMP συνθήκες, στεγάζεται στο Πειραματικό κτίριο.

Γνωρίστε την Ομάδα μας

Ιωάννα Σακελλάρη

Συντονίστρια-Διευθύντρια

Υπεύθυνη Κλινικού Προγράμματος

Ευαγγελία Γιαννάκη

Διευθύντρια

Ιωάννης Μπάτσης

Διευθυντής

Άννα Βαρδή

Επιμελήτρια Α΄

Ζωή Μπούσιου

Επιμελήτρια Β΄

Νικόλαος Σπυρίδης

Επιμελητής Α΄

Γεώργιος Καραβαλάκης

Επιμελητής Β΄

Ελένη Γαβριηλάκη

Επιστημονική Συνεργάτης – Επίκουρη Καθηγήτρια ΑΠΘ΄

Άλκηστις-Κύρα Παντελιάδου

Επιμελήτρια Β΄

Μαριάννα Μασμανίδου

Νοσηλεύτρια, Συντονίστρια Μεταμοσχεύσεων

Ιωάννης Γιόκαρης

Νοσηλευτής, Συντονιστής Μεταμοσχεύσεων

Εξωτερικά Ιατρεία – Τμήμα ημερήσιας νοσηλείας της Μονάδας Μεταμόσχευσης

Στα Εξωτερικά Ιατρεία της Μονάδας Μεταμόσχευσης Αιμοποιητικών Κυττάρων λειτουργούν καθημερινά 3 τακτικά ιατρεία με 3 ιατρούς αιματολόγους και θάλαμος Βραχείας Νοσηλείας με 4-6 κλίνες. Συμμετέχουν κυκλικά 5 ιατροί αιματολόγοι, δύο νοσηλεύτριες και μία υπεύθυνη της νοσηλευτικής υπηρεσίας.

Στα ΕΙ της Μονάδας Μεταμόσχευσης πραγματοποιείται:

Προμεταμοσχευτικός έλεγχος ασθενών με ένδειξη για αυτόλογη ή αλλογενή μεταμόσχευση αιμοποιητικών κυττάρων
Έλεγχος ασθενών με ένδειξη για κυτταρική θεραπεία
Έλεγχος ασθενών ή συγγενών δοτών πριν την κινητοποίηση μυελού των οστών και συλλογή μοσχεύματος
Σε συνεργασία με τον Εθνικό Οργανισμό Μεταμοσχεύσεων, έλεγχος υγιών εθελοντών δοτών πριν την κινητοποίηση μυελού των οστών και συλλογή μοσχεύματος
Σε συνεργασία με τη Μονάδα Συλλογής και επεξεργασίας Μοσχευμάτων, κινητοποίηση μυελού των οστών σε ασθενείς ή δότες με σκοπό τη συλλογή μοσχεύματος αιμοποιητικών κυττάρων,
Παρακολούθηση ασθενών που έχουν υποβληθεί σε αυτόλογη ή αλλογενή μεταμόσχευση ή κυτταρική θεραπεία

Τα ΕΙ της Μονάδας Μεταμόσχευσης λειτουργούν με σύστημα διαχείρισης ποιότητας, την ειδική διεθνή διαπίστευση JACIE. Προσέρχονται ασθενείς από όλη την Ελλάδα, κυρίως τη Βόρεια και την Κρήτη, καθώς και από την Κύπρο.

Την τελευταία δεκαετία (2011-2020) στα Ε.Ι ΜΜΑΚ καταγράφηκαν 48.909 επισκέψεις ασθενών και δοτών και σημειώθηκαν 25.520 ημερήσιες νοσηλείες, 881 εισαγωγές ασθενών στη Μονάδα Μεταμόσχευσης και 1.594 εισαγωγές ασθενών στο Τμήμα Αποθεραπείας.

Η μεγαλύτερη μονάδα μεταμόσχευσης στην Ελλάδα

Η Μονάδα Μεταμόσχευσης Αιμοποιητικών Κυττάρων και Κυτταρικών Θεραπειών του Τμήματός μας, αποτελεί τη μεγαλύτερη μονάδα μεταμόσχευσης στην Ελλάδα. Διενεργούνται κυτταρικές θεραπείες και μεταμοσχεύσεις από αυτόλογα και αλλογενή αρχέγονα αιμοποιητικά κύτταρα (με μυελικό, περιφερικό ή ομφαλιοπλακουντικό αίμα), σε ενήλικες,εφήβους και παιδιά με σωματικό βάρος > 40 Kg.Το μόσχευμα προέρχεται από συγγενείς,ταυτόσημα αδέλφια-απλοταυτόσημους γονείς και μη-συγγενείς δότες,για την αντιμετώπιση ευρέως φάσματος αιματολογικών νοσημάτων (κακοήθων και μη), αλλά και για μη αιματολογικά νοσήματα (αυτοάνοσα).

Η Μονάδα Μεταμόσχευσης δέχεται παραπομπές ασθενών, κυρίως, από νοσοκομεία της Βόρειας Ελλάδας, Λάρισας, Ιωαννίνων, Αλεξανδρούπολης, Κρήτης και Κύπρου.

Αυτόλογη μεταμόσχευση αρχέγονων αιμοποιητικών κυττάρων

Η μεταμόσχευση αυτόλογων αιμοποιητικών κυττάρων διενεργείται για την αντιμετώπιση κακοήθων αιματολογικών κυρίως νοσημάτων (συχνότερα Hodgkin και μη-Hodgkin λεμφωμάτων, πλασματοκυτταρικές δυσκρασίες) αλλά και ορισμένων συμπαγών όγκων και αυτοάνοσων νοσημάτων. Χρησιμοποιούνται αιμοποιητικά κύτταρα του πάσχοντος τα οποία συλλέγονται μετά από κινητοποίηση τους από το μυελό των οστών προς το περιφερικό αίμα (με αυξητικό παράγοντα πολυμορφοπύρηνων ± χημειοθεραπεία) και καταψύχονται. Χορηγούνται στον ασθενή ενδοφλεβίως, ως διάσωση του μυελού των οστών, μετά από εντατικό σχήμα προετοιμασίας (Μεγαθεραπεία) το οποίο στοχεύει στην καταπολέμηση της νόσου

Αλλογενής μεταμόσχευση αρχέγονων αιμοποιητικών κυττάρων:

Η μεταμόσχευση αλλογενών αιμοποιητικών κυττάρων διενεργείται κυρίως για την αντιμετώπιση κακοήθων αιματολογικών νοσημάτων (οξείες και χρόνιες λευχαιμίες, λεμφώματα, χρόνια μυελοϋπερπλαστικά νοσήματα, μυελοδυσπλαστικά σύνδρομα, πολλαπλό μυέλωμα) αλλά και μη κακοήθη νοσήματα (απλαστική αναιμία, μεσογειακή αναιμία, δρεπανοκυτταρική αναιμία, συγγενείς ανοσοανεπάρκειες).

Στον ασθενή χορηγείται χημειοθεραπεία ή χημειοθεραπεία και ολοσωματική ακτινοβόληση, που λέγεται σχήμα προετοιμασίας. Το σχήμα προετοιμασίας καταστρέφει τα κακοήθη κύτταρα, το μυελό του ασθενή και το ανοσοποιητικό σύστημα του ασθενή.

Κατόπιν στον ασθενή χορηγούνται από τη φλέβα τα αιμοποιητικά κύτταρα του υγιή δότη, ώστε να δημιουργηθεί ο νέος υγιής μυελός μετά από τρεις έως τέσσερις εβδομάδες.

Χρησιμοποιούνται αιμοποιητικά κύτταρα από το μυελό, από το περιφερικό αίμα ή ομφαλιοπλακουντικό αίμα και δότες μπορούν να είναι συγγενείς ή μη-συγγενείς με κατάλληλη ιστοσυμβατότητα με τον ασθενή. Σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να χρησιμοποιηθούν αιμοποιητικά κύτταρα από αίμα ομφαλίου λώρου και πλακούντα. Οι γιατροί της μονάδας μεταμόσχευσης καθορίζουν ποια είναι η καλύτερη πηγή μοσχεύματος για τον κάθε ασθενή ξεχωριστά.

Κυτταρικές θεραπείες

CART-cells: αυτόλογα λεμφοκύτταρα τροποποιημένα ώστε να φέρουν ειδικό χιμαιρικό αντιγονικό υποδοχέα έναντι κακόηθων κυττάρων, σε ενήλικες ασθενείς που πάσχουν από ανθεκτικό/υποτροπιάζον Β- μη Hodgkin λέμφωμα ή σε νεαρούς ενήλικες (έως 25 ετών) με ανθεκτική/υποτροπιάζουσα οξεία λεμφοβλαστική λευχαιμία.
Γονιδιακή θεραπεία για μείζονα Β- Θαλασσαιμία με αυτόλογα αρχέγονα αιμοποιητικά τροποποιημένα ώστε να φέρουν το γονίδιο φυσιολογικής αιμοσφαιρίνης (Genetically modified CD34+ cells), σε ενήλικους ασθενείς και στα πλαίσια κλινικών μελετών στην παρούσα φάση.
Κυτταρικές θεραπείες (λεμφοκύτταρα) έναντι ιών (κυτταρομεγαλοϊού, Epstein-Barr, ΒΚ ιού) σε ανοσοκατεσταλμένους ασθενείς μετά από αλλογενή μεταμόσχευση αιμοποιητικών κυττάρων (Selected/expanded T cells, cytotoxic).

Μονάδα Μεταμόσχευσης- Κλινικό έργο

Από 24/7/1985 έως 31/12/2022

Συνολικός αριθμός Μεταμοσχεύσεων αρχέγονων αιμοποιητικών κυττάρων	2.241
Αυτόλογες	1.181
Αλλογενείς	1.044
Κυτταρικές Θεραπείες	42
Genetically modified CD34+, autologous	2
CAR T cells – autologous	32
Selected/expanded T cells, cytotoxic	17

Διακρίνεται για τα εξής:

Πρώτη διενέργεια μεταμοσχεύσεων μυελού οστών στην Ελλάδα στα πλαίσια οργανωμένης Μονάδας, τόσο αυτόλογης (1985) όσο και αλλογενούς (1990).
Πρώτη ψύξη και αποθήκευση μοσχεύματος μυελού σε υγρό άζωτο στην Ελλάδα, το 1990.
Πρώτη φορά χρησιμοποίηση στην Ελλάδα αλλογενών μοσχευμάτων αιμοποιητικών κυττάρων από το αίμα αντί του μυελού (1995).
Πρώτη φορά παγκοσμίως χρησιμοποίηση της μεταμόσχευσης αιμοποιητικών κυττάρων στη θεραπεία προϊούσας μορφής Σκλήρυνσης κατά Πλάκας (1995). Η πλειονότητα των εξειδικευμένων κέντρων της Ευρώπης εφάρμοζε για πολλά χρόνια το πρωτόκολλό μας.
Πρώτη ψύξη και αποθήκευση βλαστοκυττάρων πλακούντα στην κλινική μας, το 1998.
Πρώτη συλλογή και αποθήκευση βλαστοκυττάρων από παιδί που γεννήθηκε σε οικογένεια με άλλο παιδί που έπασχε από Λευχαιμία, το 1999.
Πρώτη εφαρμογή στην Ελλάδα -και εντός των πρώτων 5 διεθνώς- μεταμόσχευσης σε ασθενείς με Συστηματικό Ερυθηματώδη Λύκο και Ψωριασική αρθρίτιδα.
Πρώτη φορά διεθνώς αξιολόγηση της ασφάλειας και της αποτελεσματικότητας συλλογής αρχέγονων αιμοποιητ0ικών κυττάρων σε ασθενείς με Μεσογειακή Αναιμία, στα πλαίσια του προγράμματος εφαρμογής γονιδιακής θεραπείας σε ασθενείς με μεσογειακή λευχαιμία το οποίο διεξάχθηκε σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Washington του Seattle και χρηματοδότηση από τα National Institutes of Health των ΗΠΑ.
Πρώτη ελληνική Μονάδα Μεταμόσχευσης Αιμοποιητικών Κυττάρων που λειτουργεί με σύστημα διαχείρισης ποιότητας. Έχει λάβει την διεθνή διαπίστευση JACIE (23-10-2013).
Πρώτη εφαρμογή της εξωσωματικής φωτοθεραπείας (ECP) σε ασθενείς με νόσο μοσχεύματος κατά ξενιστή στην Ελλάδα.
Χορήγηση αναστολέων συμπληρώματος μετά από πλήρη διαγνωστική προσέγγιση για πρώτη φορά σε ασθενείς με θρομβωτική μικροαγγειοπάθεια μετά τη μεταμόσχευση.
Διαπιστευμένο κέντρο διενέργειας κυτταρικών θεραπειών.

Στοιχεία Μεταμοσχεύσεων ανά έτος από το 2013

Δραστηριότητα

Μεταμοσχεύσεις ανά είδος δότη

*Sib: αδελφός δότης πλήρως ιστοσυμβατός*, *Haplo: συγγενής δότης απλοταυτόσημος*, *Unrelated: μη-συγγενής εθελοντής δότης*

Διαπίστευση Ποιότητας και Ασφάλειας: JACIE

Οργανόγραμμα Προγράμματος Μεταμόσχευσης

Το οργανόγραμμα του Προγράμματος Μεταμόσχευσης το οποιό περιλαμβάνει τη μονάδα και τα σχετικά εργαστήρια που συμμετέχουν στη μεταμόσχευση αιμοποιητικών κυττάρων, παρουσιάζεται στο παρακάτω σχήμα:

Σημαντικότερες δημοσιεύσεις Μονάδας Μεταμόσχευσης:

5 σημαντικές δημοσιεύσεις (από τις 61 συνολικά την τελευταία δεκαετία)

Long-term outcomes of total body irradiation plus cyclophosphamide versus busulfan plus cyclophosphamide as conditioning regimen for acute lymphoblastic leukemia: a comparative study

Sakellari I, Gavriilaki E, Chatziioannou K, Papathanasiou M, Mallouri D, Batsis I, Bousiou Z, Bouziana S, Constantinou V, Douka V, Apostolou C, Iskas M, Lalayanni C, Athanasiadou A, Sotiropoulos D, Yannaki E, Gianouzakos V, Anagnostopoulos A. Ann Hematol. 2018 Oct;97(10):1987-1994. doi: 10.1007/s00277-018-3383-9.

Favorable impact of extracorporeal photopheresis in acute and chronic graft versus host disease: Prospective single-center study.

Sakellari I, Gavriilaki E, Batsis I, Mallouri D, Panteliadou AK, Lazaridou A, Vardi A, Constantinou V, Yannaki E, Papalexandri A, Kaloyannidis P, Smias C, Anagnostopoulos A. J Clin Apher. 2018 Dec;33(6):654-660. doi: 10.1002/jca.21660.

Neurological adverse events post allogeneic hematopoietic cell transplantation: major determinants of morbidity and mortality.

Sakellari I, Gavriilaki E, Papagiannopoulos S, Gavriilaki M, Batsis I, Mallouri D, Vardi A, Constantinou V, Masmanidou M, Yannaki E, Smias C, Geroukis T, Kazis D, Kimiskidis V, Anagnostopoulos A. J Neurol. 2019 Aug;266(8):1960-1972. doi: 10.1007/s00415-019-09372-3.

Pretransplant Genetic Susceptibility: Clinical Relevance in Transplant-Associated Thrombotic Microangiopathy

Gavriilaki E, Touloumenidou T, Sakellari I, Batsis I, Mallouri D, Psomopoulos F, Tsagiopoulou M, Koutra M, Yannaki E, Papalexandri A, Taylor P, Nikolousis E, Stamouli M, Holbro A, Baltadakis I, Liga M, Spyridonidis A, Tsirigotis P, Charchalakis N, Tsakiris DA, Brodsky RA, Passweg J, Stamatopoulos K, Anagnostopoulos A. Thromb Haemost. 2020 Apr;120(4):638-646. doi: 10.1055/s-0040-1702225.

Survival Advantage of Treosulfan Plus Fludarabine Before Allogeneic Hematopoietic Cell Transplantation for Older or Comorbid Patients With Myeloid Malignancies.

Sakellari I, Gavriilaki E, Mallouri D, Batsis I, Varelas C, Tagara S, Bousiou Z, Papathanasiou M, Vardi A, Papalexandri A, Vadikoliou C, Athanasiadou A, Lalayanni C, Fylaktou A, Antoniadis K, Anagnostopoulos A. Transplant Cell Ther. 2021 Nov;27(11):916.e1-916.e6.

Δείτε όλες τις δημοσιεύσεις του τμήματος ΕΔΩ

Συνεργασίες

Ενεργός συμμετοχή στις Ομάδες Εργασίας Ευρωπαϊκής Εταιρείας Μεταμοσχεύσεων:
1. EBMT Acute Leukemia Working Party
2. EBMT Transplant Complications Working Party
3. EBMT Autoimmune Diseases Working Party
Ενεργείς συνεργασίες σε ερευνητικά προγράμματα:
1. Division of Hematology, Department of Medicine, Johns Hopkins University School of Medicine, Baltimore, Maryland, United States
2. Institute of Applied Biosciences, Centre for Research and Technology Hellas, Thessaloniki, Greece
3. Department of Haematology, University Hospitals Birmingham, Birmingham, United Kingdom
4. Division of Hematology, Second Department of Internal Medicine, Attikon University Hospital, National and Kapodistrian University of Athens, Athens, Greece
5. Division of Hematology, Department of Medicine, University Hospital Basel, Basel, Switzerland
6. Department of Hematology, Bone Marrow Transplantation Unit, Evangelismos Hospital, Athens, Greece
7. Department of Hematology, BMT Unit, University Hospital of Patras, Patras, Greece
8. Universitaetsklinikum Essen, Essen, Germany
9. Warszawsky Uniwesytet Medyczny, Poland
10. Universita Degli Studi di Perugia, Italy
11. Universitat des Saarlandes, Germany
12. Universitat Wien, Austria
13. Translational and Clinical Research Institute, Faculty of Medical Sciences, Newcastle University
14. Systems Biology Ireland (SBI)/University College Dublin, Ireland
15. Medizinische Universitat Graz, Austri

Υποτροφίες και Βραβεύσεις

Σεπτέμβριος 2021 – Ανακοίνωση παρασημοφόρησης με το Χρυσό Σταυρό του Τάγματος της Ευποιίας (Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας)

Ιούνιος 2021 – EHA (European Hematology Association) 2021 Participation Grant

Μάρτιος 2021 – Πιστοποίηση από την EBMT (European Society for Bone Marrow Transplantation) για την επάρκεια γνώσεων (score 91%)

Φεβρουάριος 2021 – Χρηματοδότηση από την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας για την ολοκλήρωση πειραματικής μελέτης του συμπληρώματος στην COVID-19 (Επιχορήγηση 100000 ευρώ)

Δεκέμβριος 2020 – Επιλογή εργασίας στα Best of ASH (American Society of Hematology) Annual Meeting Abstracts (62nd American Society of Hematology Annual Meeting and exposition)

Νοέμβριος 2020 – Χρηματοδότηση πειραματικής μελέτης με τίτλο «Μελέτη συμπληρώματος σε ασθενείς με νευρολογική τοξικότητα ή/και σύνδρομο απελευθέρωσης κυτταροκινών μετά από CAR-T θεραπεία» (Ελληνική Αιματολογική Εταιρεία/ΕΑΕ, επιχορήγηση 10000 ευρώ)

Ιούλιος 2020 – ASH Global Research Award (Επιχορήγηση 150000 δολλαρίων για διετή έρευνα)

Ιούνιος 2020 – EHA (European Hematology Association) 2020 Participation Grant

Δεκέμβριος 2019 – Χρηματοδότηση «Ερευνώ-Καινοτομώ» (ΕΣΠΑ 2014-2020) για συνεργατική μελέτη (Επιχορήγηση 92000 ευρώ για την ομάδα του ΓΝΘ «Γ. Παπανικολάου)

Ιούνιος 2019 – Χρηματοδότηση ερευνητικής πρότασης στο πλαίσιο της Πράξης «Υποστήριξη ερευνητών με έμφαση στους νέους ερευνητές – κύκλος Β’» (ΕΣΠΑ 2014-2020, επιχορήγηση 54000 ευρώ)

Ιούνιος 2019 – Βραβείο Αριστείας Σχολής Επιστημών Υγείας ΑΠΘ για βραβεύσεις καλύτερων εργασιών σε πανελλήνια συνέδρια

Μάιος 2019 – Βραβείο «Αιματοποίηση-Αιματοθεραπεία» (45ο Ετήσιο Πανελλήνιο Ιατρικό Συνέδριο)

Μάιος 2018 – Βραβείο Αριστείας Σχολής Επιστημών Υγείας ΑΠΘ για την εκπόνηση διδακτορικής διατριβής με βαθμό «Άριστα με διάκριση»

Μάρτιος 2017 – Young Ambassador (43rd Annual Meeting of the European Society for Blood and Marrow Transplantation)

Νοέμβριος 2016 – Clinical Research Fellowship ΕΗΑ Grant 2016 (Επιχορήγηση 160000 ευρώ για διετή έρευνα)

Μάρτιος 2016 – Travel grant award (21st European Hematology Association Congress) Ιούλιος 2014 – Ετήσια υποτροφία για μεταδιδακτορική έρευνα στο Πανεπιστήμιο Johns Hopkins – Libra Initiative