Χτίζοντας το Μέλλον (βίντεο)
Έπειτα από 3 χρόνια από την κυβερνητική απόφαση να ενταχθεί στο Ταμείο Ανάκαμψης η ανέγερση κτηρίου που θα στεγάσει το Κέντρο Κυτταρικών και Γονιδιακών Θεραπειών στο Γενικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης «Γεώργιος Παπανικολάου», ξεκίνησαν οι εργασίες κατασκευής του, αφού προηγήθηκαν οι προπαρασκευαστικές εργασίες και εκδόθηκε η υπουργική απόφαση που οδήγησε στην έκδοση της οικοδομικής άδειας.
Σε πρόσφατο δημοσίευμα του iatronet.gr η συντονίστρια διευθύντρια του Αιματολογικού Τμήματος του «Γ. Παπανικολάου», Ιωάννα Σακελλάρη, μίλησε για τις κυτταρικές και γονιδιακές θεραπείες, το πρωτοποριακό σε διεθνές επίπεδο ερευνητικό και κλινικό έργο που επιδεικνύει το Τμήμα, καθώς και τις προοπτικές που διανοίγονται με την ανέγερση του νέου κτηρίου. «Είναι ένα πρόγραμμα που θα μας λύσει τα χέρια» είπε, προσθέτοντας πως αναγκαία συνθήκη για να επιτελέσει τον ρόλο του θα είναι η στελέχωσή του με το κατάλληλο εξειδικευμένο προσωπικό.

Κυτταρικές Θεραπείες
Η μικρή Emily, που έπασχε από οξεία λεμφοβλαστική λευχαιμία, δέχτηκε το 2012 στο Πανεπιστήμιο της Πενσιλβάνια την πρώτη ιστορικά εφαρμογή κυτταρικής θεραπείας με Τ-λεμφοκύτταρα σε παγκόσμιο επίπεδο. Το γεγονός σηματοδότησε την έναρξη μιας νέας εποχής στην αντιμετώπιση μιας σειράς ασθενειών, με τα ίδια τα κύτταρα του οργανισμού να παίζουν το ρόλο «ζωντανών» φαρμάκων.
«Τα Τ-λεμφοκύτταρα έχουν την ιδιότητα να κάνουν επιστασία στον οργανισμό μας, ώστε να πολεμήσουν τους εχθρούς. Με την γονιδιακή τους τροποποίηση μπορούμε αυτά τα κύτταρα να τα κάνουμε ‘έξυπνα’, δηλαδή να μην γίνονται ανενεργά υπό την επήρεια του καρκίνου, και από την άλλη πλευρά να τους δίνουμε τον στόχο – το λεμφωματικό ή το λευχαιμικό κύτταρο – το οποίο έχουν αποστολή να σκοτώσουν», εξηγεί η κ. Σακελλάρη και προσθέτει: «Αυτά τα κύτταρα ζουν πάρα πολλά χρόνια μετά από την έγχυσή τους και προκαλούν την ίαση. Ήδη έχουμε αποτελέσματα σε ασθενείς με νοσήματα ανθεκτικά στις χημειοθεραπείες και στις μεταμοσχεύσεις, αυτόλογες ή αλλογενείς: Στο λέμφωμα, έχουμε τα αποτελέσματα των πέντε χρόνων σε ένα ποσοστό 40% σε ασθενείς που είχαν επιβίωση μόνο 6 μηνών. Επίσης, στις οξείες λευχαιμίες έχουμε πάρα πολύ καλά αποτελέσματα».
Στο «Γ. Παπανικολάου» οι θεραπείες με CAR-T λεμφοκύτταρα ξεκίνησαν το 2020, υπό τις ιδιαίτερα δυσμενείς συνθήκες της πανδημίας. Εντός του 2024 ολοκληρώνεται στη Μονάδα Γονιδιακής Θεραπείας η “in house” παραγωγή CAR-T λεμφοκυττάρων.
Γονιδιακές Θεραπείες
Δύο ασθενείς με μεσογειακή αναιμία είναι οι πρώτοι στην Ελλάδα που απαλλάχθηκαν από τις συνεχείς μεταγγίσεις αίματος, χάρη στην πρωτοποριακή γονιδιακή θεραπεία που δέχτηκαν στο νοσοκομείο «Γ. Παπανικολάου», στο πλαίσιο κλινικής μελέτης.
«Γίνεται ενός είδους αυτόλογη μεταμόσχευση: ουσιαστικά παίρνουμε το αίμα από τους ασθενείς και εισάγουμε με έγχυση το φυσιολογικό γονίδιο που παράγει την φυσιολογική αιμοσφαιρίνη», αναφέρει η κ. Σακελλάρη, διευκρινίζοντας πως το συγκεκριμένο πρόγραμμα έχει σταματήσει λόγω υψηλού κόστους. Προαναγγέλλει, ωστόσο, συνέχεια, με ένα άλλο προϊόν που θα αφορά όλες τις αιμοσφαιρινοπάθειες. «Προσβλέπουμε πως θα μπορούμε να δίνουμε την ίαση στους ασθενείς. Πάρα πολύ σύντομα θα έρθει και πιστεύουμε πως θα δρομολογηθεί ό,τι πρέπει να γίνει», σημειώνει.

Το νέο κτήριο
Το έργο, προϋπολογισμού 13.385.512,61 ευρώ, αφορά την ανέγερση κτηρίου συνολικής επιφάνειας 3.000 τ.μ. για τη στέγαση του εξειδικευμένου Κέντρου Κυτταρικών και Γονιδιακών Θεραπειών, εργαστήρια της Αιματολογικής Κλινικής, χώρους πειραματικών μελετών και κλινικών δοκιμών, καθώς και Ειδική Νοσηλευτική Μονάδα 11 κλινών για τη νοσηλεία αιματολογικών ασθενών που θα δέχονται τις προηγμένες θεραπείες, Ο ορίζοντας περαίωσης είναι το τέλος του 2025.
«Ήταν ένα όραμα του Αχιλλέα Αναγνωστόπουλου, με τον οποίο είμαστε μαζί εδώ από το 1987. Ξεκινήσαμε με την έκτη μεταμόσχευση και τώρα έχουμε φτάσει στις 2.471 μεταμοσχεύσεις αιμοποιητικών κυττάρων και κυτταρικές θεραπείες και γονιδιακή θεραπεία», σημειώνει η διευθύντρια του Αιματολογικού Τμήματος.
Η δημιουργία του νέου κτηρίου θα αποσυμφορήσει το Αιματολογικό Τμήμα, που σήμερα στενάζει, ενσωματώνοντας στο κτήριο «Στοργή» την Αιματολογική Κλινική, τη Μονάδα Μεταμόσχευσης Αιμοποιητικών Κυττάρων, τη Μονάδα Γονιδιακής και Κυτταρικής Θεραπείας σε πειραματικό επίπεδο, τη Δημόσια Τράπεζα Βλαστοκυττάρων και μια σειρά από εξειδικευμένα εργαστήρια.
«Αυτή τη στιγμή τα Εξωτερικά Ιατρεία υποφέρουν, καθώς έχουν 120 προσελεύσεις τη μέρα. Στο νέο κτήριο θα μετακινηθούν όλα τα εργαστήρια, θα γίνουν ειδικά τμήματα κλινικών μελετών, ενώ ο τελευταίος όροφος θα έχει 11 ακόμη κλίνες για κυτταρικές θεραπείες και μεταμοσχεύσεις. Είναι ένα πρόγραμμα που θα μας λύσει τα χέρια», τονίζει.
Η ίδια επισημαίνει την ανάγκη επαρκούς στελέχωσης της νέας μονάδας, προκειμένου να ανταποκριθεί στην αποστολή της. «Εμείς υπερβάλλουμε εαυτούς. Θα χρειαστούμε νέο επιστημονικό προσωπικό, από αιματολόγους που εξειδικεύονται ήδη στη μεταμόσχευση, στις κυτταρικές θεραπείες και στις επιπλοκές τους. Επίσης, τεχνολόγοι, βιολόγοι και ανάλογες ειδικότητες, τουλάχιστον 20 νοσηλευτές και διοικητικό προσωπικό που σήμερα είναι ελάχιστο και με συμβάσεις», υπογραμμίζει.

Απολογισμός του 2023
Το 2023 η Μονάδα κατέγραψε ρεκόρ 152 μεταμοσχεύσεων αιμοποιητικών κυττάρων. Επίσης διενεργήθηκαν 19 CAR-T θεραπείες σε ασθενείς με ανθεκτικές μορφές λεμφώματος ή οξείας λεμφοβλαστικής λευχαιμίας, λέμφωμα μανδύα και πολλαπλούν μυέλωμα στο πλαίσιο κλινικής μελέτης.
Στα Εξωτερικά Ιατρεία έγιναν 23.961 επισκέψεις από τις οποίες οι 17.952 στην Αιματολογική Κλινική και 6.009 στη Μονάδα Μεταμόσχευσης. Έγιναν χιλιάδες εξετάσεις για τη διάγνωση και παρακολούθηση ασθενών (εφήβων και ενηλίκων) στα εξειδικευμένα εργαστήρια της κλινικής από πολλά μέρη της Ελλάδας. Συλλέχθηκαν 175 αιμοποιητικά μοσχεύματα από 157 ασθενείς και δότες, μεταξύ αυτών 32 εθελοντές από τη Βόρεια Ελλάδα, τα μοσχεύματα των οποίων χορηγήθηκαν σε ασθενείς που νοσηλεύονταν σε μεταμοσχευτικά κέντρα του εξωτερικού και της χώρας μας.
Το Κέντρο έχει δημιουργήσει και πρότυπο λογισμικό μεταμοσχεύσεων, ενώ σύντομα ξεκινάει η ανάπτυξη κυτταρικών θεραπειών για αυτοάνοσα νοσήματα.
«Η νέα μονάδα θα μας δώσει την δυνατότητα να έχουμε τη βέλτιστη θεραπεία, νοσηλεία και παρακολούθηση όλοι αυτού του αυξανόμενου αριθμού ασθενών που χρειάζεται κυτταρικές και γονιδιακές θεραπείες, και παντός είδους μεταμόσχευση», τονίζει η κ. Σακελλάρη και καταλήγει: «Είναι σημαντικό – κι αυτό το επισήμανα και στον υπουργό, κατά την πρόσφατη επίσκεψή του – πως όλοι οι Έλληνες ασθενείς έχουν πρόσβαση στις προηγμένες αυτές θεραπείες».
Η περιγραφή του έργου
Πυλώνας: 3. Απασχόληση, Δεξιότητες, Κοινωνική Συνοχή
Άξονας: 3.3 Ενίσχυση της προσβασιμότητας, της αποτελεσματικότητας και της ποιότητας του συστήματος υγείας
Δράση: 3.3.10 (16793) ΝΕΕΣ ΥΠΟΔΟΜΕΣ ΓΙΑ ΤΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑ ΣΤΟ ΓΕΝ. ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ
Έργο: Ανέγερση κτιρίου, αφιερωμένο σε κυτταρικές, γονιδιακές θεραπείες & εργαστήρια αιματολογικής κλινικής στο Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης «ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ»
Περιγραφή:
Αντικείμενο του έργου είναι η ανέγερση ενός νέου ανεξάρτητου κτιρίου συνολικής επιφάνειας 3.000 τ.μ. στο οποίο θα στεγαστεί εξειδικευμένο κέντρο αφιερωμένο σε κυτταρικές και γονιδιακές θεραπείες και εργαστήρια της Αιματολογικής Κλινικής, καθώς και Ειδική Νοσηλευτική Μονάδα 11 κλινών – μονώσεων για εσωτερικούς ασθενείς.
Το κύριο αντικείμενο είναι η κατασκευή ενός πολυλειτουργικού τριώροφου κτιρίου που θα φιλοξενεί τα εξής:
• Εργαστήρια Αιματολογικής Κλινικής: Χώροι για ερευνητικές δραστηριότητες, πειραματικές μελέτες και κλινικές δοκιμές σχετικά με αιματολογικές παθήσεις και θεραπείες.
• Ειδική Νοσηλευτική Μονάδα: Μια μονάδα φροντίδας με 11 κλίνες – μονώσεις για την εφαρμογή σε ασθενείς με αιματολογικές παθήσεις. των εξειδικευμένων (γονιδιακών – κυτταρικών κλπ) θεραπειών που θα εφαρμόζονται στους νοσηλευομένους ασθενείς. Πρόκειται για μονόκλινους θάλαμους με ιδιαίτερο χώρο υγιεινής και με προθάλαμο, για τον έλεγχο εισόδου προσώπων και εφοδίων (S.A.S).
• Πρόσβαση και Περιβάλλων χώρος: Η πρόσβαση στο κτίριο θα εξασφαλίζεται με κλειστό συνδετήριο διάδρομο με ελαφρά κλίση στο ισόγειο. Επίσης, προβλέπεται η διαμόρφωση του περιβάλλοντος χώρου με προσαρμογή οδών προσπέλασης, κατασκευή τοίχων αντιστήριξης και φύτευση.
Συνολικά, στόχος του έργου είναι η δημιουργία ενός σύγχρονου κέντρου για την αιματολογία και τις γονιδιακές θεραπείες, το οποίο θα εξυπηρετεί την έρευνα, τη θεραπεία ασθενών, και την επιστημονική πρόοδο σε αυτόν τον τομέα της ιατρικής.
Τομέας ενδιαφέροντος: Υγεία, Υποδομές
Έναρξη έργου: 18/04/2023
Λήξη έργου: 31/12/2025
Γεωγραφική Περιοχή: Κεντρικής Μακεδονίας
Φορέας Ευθύνης: ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ
Φορέας Υλοποίησης: ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ
Προϋπολογισμός Ταμείου: 7.454.713€
Συνολικός Προϋπολογισμός: 13.787.078 €
Απόφαση ένταξης: Απόφαση Ένταξης του Έργου με τίτλο «ΑΝΕΓΕΡΣΗ ΚΤΙΡΙΟΥ ΑΦΙΕΡΩΜΕΝΟΥ ΣΕ ΚΥΤΤΑΡΙΚΕΣ ΚΑΙ ΓΟΝΙΔΙΑΚΕΣ ΘΕΡΑΠΕΙΕΣ ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑ ΑΙΜΑΤΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΛΙΝΙΚΗΣ ΣΤΟ ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ «ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ»» (κωδικός ΟΠΣ ΤΑ 5211518) στο Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας